Akıllı maymunlardan asil tavus kuşlarına, geleneksel Çin seramiklerinin üzerinde gördüğümüz hemen her motifin bir anlamı olduğunu biliyor muydunuz? Çin seramik meraklıları ve koleksiyonerin ya da meraklılar için konunun uzmanı Ivy Chan sıkça karşılaşılan Çin seramik motiflerinin taşıdığı önemi ve bu sembollerin anlamlarını teker teker açıkladı. Çin seramiklerini anlamak için yaygın sembolleri tek tek inceledik.
Turnalar
20 yıldan uzun yaşam döngüleriyle turnalar uzun ömrün simgeleridir. Çince turna demek olan “he” ile “uyum” kelimesinin Çince karşılığının telaffuzları birbirlerine benzemektedirler. Bu sebeple de turna çiftleri uyumlu evliliğin, mutlu ve uzun bir birlikteliğin nişanesi sayılmaktadırlar.
Yarasalar
Yarasalar Çin sanatında mutluluğu ve kutsanmayı sembolize etmektedir. Bu anlamlandırma, yarasanın Çince karşılığı olan “fu” kelimesi ile “mutluluk ” kelimesinin sesteş olmalarından kaynaklanmaktadır.
Mantarlar ve Tavşanlar
Fotoğrafını gördüğünüz heykelde uzun ömür ve iyi dileğin temsilcisi sayılan şifalı lingzhi mantarını ve bir tavşan görmektesiniz. Bu heykelde şifacı bir kadının yanında tavşan ve mantar bulunması, hediye edilen kişiye uzun ömür dileği taşımaktadır.
Tavus kuşları
Çin’in en eski ve etkileyici metinlerinden olan Yi Çing (I-Ching/Yijing) yahut diğer ismiyle “Değişimler Kitabı,” tavus kuşlarını dokuz erdeme birden sahip kültürlü kuşlar olarak tasvir eder. Asil bir görünüşe, berrak bir sese ve zarif ama disiplinli adımlara sahip olmalarının yanı sıra, eşlerine sadıktırlar. Bununla beraber iradeli ve hatalarından ders alabilen bir yapıdadırlar.
Zaman içinde tavus kuşları kültür ve aydınlanmanın sembolü hâline gelmişler. Çing (Qing) Hanedanı (1644-1912) döneminde hanedan yelpazeleri tavus kuşu tüylerinden yapılırken yalnızca en üst makamdakilerin tavus kuşu tüyünden şapkalar ve mercan düğmeler kullanmaya izni varmış.
Terfi mi bekliyorsunuz? O hâlde siz de at sırtında bir maymun heykeli almaz mıydınız?
At Sırtında Maymun
Tek başına maymun, zeka ve çeviklik, at ise güç ve hızı temsil eder. At binen bir maymun ise kabaca “hızlıca yüksek makama ulaşma temennisi” olarak çevrilebilecek “Ma shang feng hou” deyişi ile özdeşleşmiştir. Bu popüler motif, devlette bir an önce yüksek mevkilere ulaşma azmiyle yanıp tutuşan kişilere iyi dilek sunmak için kullanılırdı
Ejderha
Ejderha ve Anka kuşu yüksek güç ve talih sembolü olarak kabul edilmektedirler. Erkeğin yiğitliği, gücü ve kutsal hükmüne karşılık gelen ve mitolojik yaratıkların en üstünü kabul edilen ejderha, bu sebepten Çin İmparatoru ile bir tutulur. Ejderha sembolünün aynı zamanda ülkeye verimlilik ve bolluk getireceğine de inanılır.
Anka Kuşu
Öte yandan Anka Kuşu ise kadın hükmünü, iyilikseverliğini ve güzelliğini temsil eder ve Çin İmparatoriçesi olarak tahayyül edilir. Anka Kuşu barış ve refah zamanlarda ortaya çıkar. İnanışa göre, Konfiçyus’un doğduğu gün beliren Anka Kuşu büyük bir adamın gelişini müjdelemiştir. Ejderha ve Anka Kuşu’nun beraber tasviri çoğunlukla düğünlerde, iyi dilekler sunan ve şans dileyen eserlerde kullanılmaktadır.
Erkek Evlat
Çin sanatında oyun oynayan genç oğlanlar, aile isminin devam etmesi bağlamında talihi simgeliyorlardı. Tasvirdeki sayının beş olması ise “wu zi deng ke” deyişine konu olan aileden beş oğlanın birden devlet memurluğu sınavını kazanarak olağanüstü bir başarıya imza atması hikâyesinden gelmektedir.
Beş Kutsal Tepe
Bu vazoların üzerindeki tılsımlı şekiller “Wuyue Zhenxing” ismiyle bilinen “Beş Kutsal Tepe”nin gerçek hâllerini temsil etmektedirler. Bunlar, Çin toprak falında da kullanılan ve doğu, batı, kuzey, güney ve merkezde bulunan, beraber kozmik dengeyi sağladığına inanılan dağlardır. Dağlar aynı zamanda metal, ateş, odun, su ve topraktan oluşan “Beş Element”i de sembolize etmektedirler. Efsaneye göre bu “gerçek formlar” kadim Çin tanrıçası Xiwangmu (Batı’nın Ana Kraliçesi ismiyle de bilinir) tarafından Han Hanedanı Hükümdarı Wudi’ye (M.Ö. 140-87) verilmişti. Wudi, emanetlerini kıymetli taşların içine gömdürmüş ve hanedanın bakanlarına birer kopyasını vermiş. Bu gelenek, Wudi’nin hikâyesi ekseninden çok uzaklaşmadan uzun süre devam etmiş. Taocu felsefe inananları bu “gerçek form”ların çeşitli temsillerinin taşınmasının tanrıların korumasını getirdiğine inanırlar.
Yukarıda açıklanan semboller aslında bize Çin kültürünün ne kadar geniş ve derin olduğunu gösteriyor. Her bir figürün anlamımı okuduktan sonra Çin seramiklerini anlamak görüldüğü kadar da zor gelmiyor, değil mi?
Kaynak : Christies
