ıSeramikte elle şekillendirme yöntemleri çamurdan kap, tabak ve diğer eşyaları üretmenin en eski yöntemidir. Bir torna ya da kalıp yardımı olmadan şekiller oluşturmak için bir çok yöntem mevcut. Çimdik, sucuk (fitil) ve plaka tekniği bunlar içerisinde günümüzde de en yaygın olarak kullanılanlar. Seramikte plaka tekniğiyle şekillendirme ve püf noktaları nelerdir merak ediyorsanız, bu yazı tam size göre…
Neden Plaka Tekniği?
Plaka tekniği size tornada ya da elde çimdik ve sucuk yöntemi ile hazırlayamayacağınız formları hazırlamanız için yardımcı olacaktır. Örnek olarak altıgen bir prizma, keskin köşeleri olan bir küp gibi formlar hazırlamak için bu yöntem idealdir.
Plaka Tekniği
Plaka tekniği, çamurun genellikle merdane gibi bir alet yardımı ile plaka haline getirilmesi ve kesilerek şekillendirilmesidir. Plakalar, plaka makinesi ile, elle savurarak ya da bir blok çamurdan keserek de üretilebilmektedir. Yine de en yaygın kullanılanı merdane ile açmaktır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Başlamadan önce balçığınızı hazırladığınıza ve yanınızda bulundurduğunuza emin olun.
- Öncelikle oluşturacağınız form için bir şablon hazırlamanız ve ona sadık kalarak plakaları kesmeniz kolaylık sağlayacaktır. Yani 10×10 cm boyutlarında bir küp hazırlayacaksanız, bu boyutlarda bir kağıt şablon yardımı ile kesimleri gerçekleştirmeniz, tüm parçaların eşit olmasını sağlayacaktır.
- Kullanılacak parçaların tamamı aynı çamurdan olmalı. Birbirinden farklı çamur plakaları birbiri ile kaynaşmakta sorun yaşayabilir. Birbirinden farklı çamur tiplerinin küçülme oranları da farklı olacağı için sağlıklı bir ürün elde edilemeyecektir.
- Çamur plakalar şekillendirilebilecek ve çatlama yapmayacak kadar yumuşak ama aynı zamanda form verildiğinde duracak kadar da sert olmalıdır. Yani deri sertliğinde olmalıdır. Detaylı bilgi için deri sertliği yazımıza göz atabilirsiniz.
- Et kalınlığı forma göre hesaplaması gerekse de genellikle 0.8cm ya da 1 cm kalınlık başlangıç için idealdir.
Plaka Nasıl Açılır?
Yoğurularak homojen ve havasız hale getirilen çamur, iki adet çıta arasına yerleştirilerek merdane yardımı ile açıyoruz. Çıtalar açılacak tüm plakaların ve plakaların kendi içerisindeki tüm bölgelerinin eşit kalınlıkta olmasını sağlamaktadır. Bu nedenle çıtaların aynı kalınlıkta olması kritiktir.
Plaka Şekillendirme
Oluşturulan şablonlar referans alınarak açılan plakaları kesiyoruz. Eğer plakalar henüz deri sertliğine gelmemiş ise, deri sertliğine ulaşana kadar bekliyoruz. Deri sertliğine ulaşan plakalar balçık yardımı ile yapıştırıyoruz. Balçık seramiğin kendi maddesinden yapılan yapıştırıcısıdır. Daha fazla bilgi için ‘balçık nedir’ yazımıza göz atabilirsiniz.
Balçık ile yapıştırılan plakaların birleşim noktaları ince sucukları yedirerek sağlamlaştırıyoruz. Sucuk ile sağlamlaştırılacak alanları genellikle iç kısımdan tercih ediyoruz. Köşelerin ve formun keskin kalması için tercih ediyoruz. Ancak dış kısımdan eklemenin de bir zararı yoktur.
